म्याग्दीमा माघ २२-२९ सम्म पाठेघरकाे मुखकाे क्यान्सरबाट जाेगाउन किसाेरीहरूलाइ एचपीभी खाेप लगाइदै

महिलालाइ हुने पाठेघरकाे मुखकाे क्यान्सरबाट जाेगाउने उद्देश्यले कक्षा ६ देखी १० कक्षामा अध्ययनरत र विद्यालय पहुँच बाहिर रहेका १०-१४ बर्ष उमेर समुहका किसेरीहरूलाइ एचपीभी नामक भाइरस विरूद्धकाे खाेप अभियान सुरू हुँदै छ ।
देशभरजस्तै म्याग्दीमा पनि स्थानिय पालिका अनुसार माघ २२ गतेदेखी २९ गतेसम्म १०-१४ बर्ष उमेर समुहका किसेरीहरूलाइ एचपीभी नामक भाइरस विरूद्धकाे खाेप विद्यालय तथा स्थानीय स्वाथ्य संस्था गरी १ सय ४ खाेप केन्द्रमा खाेप लगाइने छ । प्रदेश जनश्वास्थ्य कार्यालय म्याग्दीका अनुसार म्याग्दीमा अन्नपूर्ण गाउँपालिकामा ३ सय ९७ जना, रघुगंगा गापामा ४ सय ९५ जना, बेनी नगरपालिकामा १ हजार ८ सय ६८ जना, मंगला गापामा ५ सय ६४ जना, मालिका गापामा ८ सय ३९ जना र धवलागिरी गापमा ६ सय ८ जना गरी ४ हजार ७ सय ६१ जना किसाेरीलाइ एचपीभी भाइरस विरूद्धकाे खाेप लगाउने लक्ष्य रहेकाे छ ।

नेपालमा पाठेघरको मुखको क्यान्सरका कारण दैनिक चार जनाको मृत्यु हुने गरेको छ । नेपालमा महिलामा हुने क्यान्सरमध्ये स्तन क्यान्सर पछि दोस्रो स्थानमा रहेको पाठेघरको मुखको क्यान्सर बर्सेनी दुई हजार एक सय ६९ जनालाई हुने गरेको छ ।
ह्युमन पापिलोमा भाइरस (एचपीभी)को दुई सयभन्दा बढी प्रजातिमध्ये १२ वटा प्रजाति पाठेघरको मुखको क्यान्सर गराउने मुख्य कारक हुन् । पाठेघरकाे मुखमा याैनजन्य कृयाकलापकाे माध्यमबाट एचपीभी भाइरस याैनाङ्गमा संक्रमण भएकाे २० वर्षसम्म संक्रमणा रहेमा त्यसले पाठेघरकाे मुखमा क्यान्सर गराउँछ ।

जिल्लामा माघ २२ गतेदेखि २९ गतेसम्म एचपीभी खोप अभियान सञ्चालन गर्न लागिएको छ । अहिले लगाउन लागिएकाे सिकाेलिन नामकाे खाेप ०.५ मिली बायाँ पाखुराकाे माथी माशुमा लगाइन्छ ।
प्रदेश जनश्वास्थ्य कार्यालय म्याग्दीकाे विवरण अनुसार रघुगंगा गापा, बेनी नपा, मालिका गापा र धवलागिरी गापामा माघ २२-२६ गतेसम्म, मंगला गापामा माघ २२-२७ गतेसम्म र अन्नपूर्ण गापामा माघ २२-२९ गतेसम्म खाेप अभियान संञ्चालन हुने छ ।

विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्यूएचओ)ले सन् २०३० सम्ममा यो रोग निवारणका लागि एकीकृतरूपमा तीन तहको उपाय अवलम्बन गर्न सिफारिस गरेअनुसार नेपाल सरकारले १० देखि १४ वर्षसम्मको किशोरीलाई खोप लगाउने भएको हो । पाठेघरकाे क्यान्सर राेकथाम गर्ने याे प्राथमिक उपाय हाे । खाेप लगाएपनि दाेस्राे तहकाे राेकथाम विधीकालागी स्क्रीनिङ गर्ने र तेस्राे तहमा उपचार सुरू गर्ने राेकथामकाे उपाय हाे ।
एचपीभी खोपले धेरै प्रकारका एचपीभी भाइरसबाट जोगाउँछ। तीमध्ये पाठेघरको मुखमा हुने क्यान्सर गराउने लगभग सबै भाइरस तथा मलद्वारको क्यान्सर गराउने अधिकांश अनि जननेन्द्रिय तथा टाउको र घाँटीको क्यान्सर गराउने केही भाइरस पर्छन्।
एचपीभी भाइरससँग संसर्गमा आउनुभन्दा अगावै किशोरकिशोरीलाई दिँदा यो खोप सबभन्दा प्रभावकारी हुने मानिन्छ। किनभने खोपले सङ्क्रमण हुनबाट मात्र जोगाउने हो। यदि उक्त भाइरस कसैको शरीरमा पहिलेदेखि नै छ भने यसले त्यसलाई शरीरबाट हटाइदिन सक्दैन।

त्यसैले यो खोप यौनिक क्रियाकलापमा संलग्न हुनुअगावै किशोरकिशोरीहरूलाई दिनु उपयुक्त हुन्छ। पुरुषहरूको शरीरमा पनि यो भाइरस हुने भए पनि अधिकांशमा यसको कुनै लक्षण खिँदैन। कसैकसैलाई चाहिँ मुसा आउने वा कुनै किसिमको क्यान्सर हुनसक्छ।
गत आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा सात वटै प्रदेशका १० हजार बालिकालाई एचपीभी खोप लगाइएको थियो । विश्व स्वास्थ्य संगठनकाअनुसार महिलामा हुने क्यान्सरमध्येमा पाठेघरको मुखमा हुने क्यान्सर चौथो मुख्य क्यान्सरको रुपमा देखिएको छ ।
विश्वमा हरेक वर्ष पाँच लाख ७० हजार महिलालाई पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुन्छ भने यो रोगबाट हरेक वर्ष तीन लाख ११ हजार (५५ प्रतिशत) महिलाको मृत्यु हुने गरेको छ ।