म्याग्दी महोत्सवलाई जनताको प्रश्नै प्रश्न

अहिले बेनीमा जारी महोत्सवले निकै ठूलो चर्चा पाएको छ । पहिला महोत्सव शब्दको व्युत्पत्ति र यसको अर्थ बुझ्नु पर्ने हुन्छ । महा+उत्सव शब्दको सन्धि भई महोत्सव शब्द निर्माण भएको हो । उत्सव मनाउनु भन्नु नै खुशीयाली मनाउनु अथवा हर्षउल्लास वातावरणमा रमाउनु भन्ने नै हो । कुनै विशेष उपलब्धि प्राप्त भएपछि विशेष अवसरमा महोत्सव गर्नु हो ।
जिल्ला वा जिल्ला अन्तरगतका महोत्सव हुने क्षेत्रमा कुनै विशेष उपलब्धि भयो भन्ने अनुभूति जनमानसमा भयो भने उपलब्धिको उपलक्ष्यमा महोत्सव गरौं भनी कार्यक्रम तय गरिन्छ । उत्सव मेला पर्वसंग ऐतिहासिकता, उपादेयता, जनताको स्वीकार्यता, मौलिकता, तीव्रता, गहनता, अर्थपूर्णता र सचेतता जोडिएको हुन्छ । यी कुनै कारण विनाको महोत्सव स्वीकार्न लगाउनु भनेको आधुनिक युगको रुढिवादको सुरुवाती विन्दुको प्रारम्भ गर्नु हो ।
महोत्सवलाई फेसनको रुपमा अत्यन्त सस्तो हुने गरी अवमुल्यन गरिनु हुंदैन भन्ने विचार जनताले प्रकट गरेका छन् । विगत वर्षहरुमा पनि म्याग्दीमा धेरै महोत्सवहरु भए । जारी आठौं महोत्सव अन्तिम अन्तिम तर्फ उन्मुख छ । महोत्सवकै क्रममा बेनी नजिक भएका दुई वटा सडक दुर्घटनाले गैहृजिम्मेवार आयोजक र सुरक्षा/नियामक अधिकारीहरु जाँडको तालमा मस्त झुलिरहेका ‘लाईभ दृश्य’ प्रशारण भैरहँदा जिम्मेवार नागरिक लाई झस्काएको छ ।
यी दुर्घटनाले म्याग्दी महोत्सवको छैठौं महोत्सवस्थलमा भेटिएका वैंशालुहरुले रोपेको पिरतीको फसल अर्न्तरजातिय युवतीको गर्भमा हुर्कदै गएपछि जघन्य हत्यामा प्रकट भएको थियो । त्यस्तै म्याग्दी महोत्सवको सातौं संस्करणमा म्याग्दी महोत्सवमा रोपिएको झगडाको विउ झाँगिएर केही महिनामै बेनीको न्यूरोडमा ग्याङ्गफाईटमा प्रकटहुँदा एक युवाले खुकुरीले रेटिएर ज्यान गुमाएका थिए । दुवै घट्नाका अपराधीले म्याग्दी नदीपारी कारागारबाट आठौं म्याग्दी महोत्सव सुनिरहेका छन । र म्याग्दी महोत्सवले ‘रक्सो धोक्ने र वैंस पोख्ने’ उत्तम थलोको रुपमा कुख्याती कमाएको छ ।
ती महोत्सवबाट केहीले त मनोरञ्जन प्राप्त गरे होलान तर, जिल्लाको लागि खासै उपलब्धि भएको देखिदैन । वास्तवमा महोत्सव के को निम्ति गरिदो रहेछ त भन्ने विषय नै अन्योल पूर्ण छ । महोत्सव गर्दा जिल्लाको पैसा कति खर्च हुन्छ भन्ने बारेमा खासै निश्चित डाटा उतार्न सकिन्न तरपनि एक महोत्सवमा ७०–८० लाखको हाराहारीमा खर्च लाग्ने देखिन्छ ।
यो खर्च गरेवापत उपलब्धि के हो त ? खर्च गर्यो–गर्यो, हातालाग्यो शून्य । जिल्लावासीलाइ कुनै मुनाफा हुंदैन भने त्यस्तो खर्चको उपादेयता के हो ? कतिपय बौद्धिक वर्गले महोत्सवमा अध्ययन अनुसन्धान गर्न लायक कुनै विषय बस्तु नभएको गुनासो गर्दछन् । आफूलाई सामाजिक भूमिकामा रहेको ठान्नेहरुले जवाफ दिन पर्ये कि महोत्सव के का निम्ति ?
भन्ने गरिएके छ,
१. कृषि, पर्यटन, उद्योग सम्बन्धमा जनतामा चेतना जागृत गर्ने ।
२. मनोरञ्जन प्रदान गर्ने ।
३. नयाँ संभावना पहिचान गराउने ।
४. जिल्लाको पहिचान विस्तार गर्ने ।
५. महोत्सवमा प्रदर्शित विभिन्न पाटा पक्षको अध्ययन अनुसन्धान हुने ।
६. मौलिक संस्कृतिको संरक्षण र संर्बद्धन गर्ने । यी कुराको लागि कुरा भने झैं यस्ता भ्रमहरु सिर्जना नगरिए जनतालाई महोत्सवमा आर्कषित गर्न फैलाइएका भ्रम मात्र हुन । त्यसे भए आजसम्म महोत्सवबाट जिल्लाले के उपलब्धी पाए ? जवाफ पर्खेका जनताको प्रश्न छ –
१. बेनीमा लागेको महोत्सव, महोत्सव नभएर मेला हो । पहिले पहिले माघेसंक्रान्ति लगायतका चाड पर्वहरुमा कुनै निश्चित दिनमा मेला लगाउने गर्दथे । त्यसैको निरन्तरता, पुनराबृति र सिको अहिलेका टाठाबाठा भनौदाहरुले गर्न लागको हो ।
२. विगतामा भएको महोत्सवबाट जिल्लालाई के फाइदा भयो ?
३. कृषि, पर्यटन उद्योग सञ्चालनमा चेतना वृद्धि भएर कहाँ के भयो ? कति ब्यवसायीक लघु उद्येग थपिए वा चलेका छन ?
४. जिल्लाको परिचय विस्तार गराउँछ भन्ने हो भने महोत्सवको कारण म्याग्दीका कुन कुन देशमा विस्तार भयो ?
५. महोत्सवबाट प्राप्त मुनाफा रकम कुन कुन सामाजिक कार्यमा लगाइयो ?
६. महोत्सवमा प्रदर्शित विभिन्न पक्षको अध्ययन अनुसन्धान कहाँ को बाट कहिले र के भयो ?
७. महोत्सव कलाकारहरुको लागि व्यवसायीक खेती र जाँडपानी धन्दा भएको जनताले महसुस गरेका छन् ।
८. जिल्लाको पैसा बाहिरिने काम भएको छ ।
९. मौलिक संस्कृति, साहित्य, कला, सीप, प्रविधिको संरक्षण र सर्बद्धन महोत्सवको माध्यमबाट भएको छ भन्नु अत्यन्तै हास्यात्पद कुरा हो । विगतमा भएका यस्ता महोत्सवमा, छाडा, नांगा, मौलिक संस्कृतिलाई धरासायी गर्ने पश्चिमा संस्कृतिलाई प्रोत्साहित गरियो ।