वेंशी झरे मुस्ताङका मतदाता, न्यन मतदान हुने आशंका

चिसो बढेसँगै हिमालपारीको जिल्ला मुस्ताङको उपल्लो भेगका अधिकांश मतदाता जाडो छल्न र घुम्ती ब्यापारकालागी वेंशी झरिसकेका छन ।
लोमन्थाङ, लोघेकर–दामोदरकुण्ड तथा वारागाउँमुक्ति क्षेत्र गाउँपालिकाको उपल्लो क्षेत्रका मतदाता घुम्ती ब्यापार र जाडो छल्न धमाधम वेंशी झरिरहेका छन । धेरै ब्यापारीहरु त भारतका विभिन्न सहरमा पुगी सके । हिउँदका ५ महिना मुस्ताङको उपल्लो थलोका बासिन्दाकालागी घुम्ती ब्यापार गर्ने र मनग्य आम्दानी गर्ने गतिलो अवसर पनि हो ।
जाडो छल्न मतदाता शहर र भारत समेत पुग्ने भएकोले आसन्न आम निर्वाचनमा मुस्ताङमा न्युन मतदान हुने आशंका बढेको छ । शहरमा र भारतका पनि विभिन्न क्षेत्रमा पुगेका मुस्ताङ्गी मतदातालाई त्यहाँ भैरहेको राम्रो कमाई छोडेर मतदानकालागी मतदान स्थलमा ल्याउन राज्यको प्रयत्न नहुने भएकोले उम्मेदवारकालागी ठूलो चुनौति हुने छ ।
मुस्ताङको उपल्लो भेगमा पर्ने लोघेकर–दामोदरकुण्ड गाउँपालिका अध्यक्ष लोप्साङ छोम्पेल विष्टका अनुसार उपल्लो मुस्ताङका ६० प्रतिशत मतदाता घुम्ती ब्यापारकालागी पोखरा, काठमाण्डौ र भारतका विभिन्न शहरमा पुगीसकेका छन । केही जाँदैछन ।
अध्यक्ष विष्टका अनुसार हिउँदका चिसो समयमा मुस्ताङगीहरु घुम्ती ब्यापारकालागी भारतको बानरस, अछाम, हिमाञ्चल प्रदेश र नागाल्याण्ड, दिल्ली, बानारस समेतका शहर पुग्ने गर्छन । भारतको देहरादुनमा मुस्ताङ्गीलाई लक्षित गरी आयोजना गरिएको शान्ति पुजामा सहभागी हुन पनि अधिकांश मुस्ताङी असोजमै वेंशी झरेका हुन ।
‘भारत पुगेका मुस्ताङ्गका मतदातालाई चुनावमा फर्काउन सजिलो छैन । उम्मेदवारले शहर झरेका मतदाता फर्काउने प्रयास त गर्लान तर ब्यापारको मुख्य सिजन हुने भएकोले शहर झरेकामध्य मुस्किलले २० फर्काउन सक्छन’ गापा अध्यक्ष विष्टले भने, ‘माथी चिसो ह्वात्तै बढेको छ । हिमपातको सिजन भएकोले सहरमा सुरक्षित बुढाबुढीलाई भोट हाल्न मतदान केन्द्रमा कसरी लैजाने समस्या हुन्छ । काठमाण्डौ र पोखरा वरपरका वस्तीमा घुम्ती ब्यापार गर्नेलाई कन्भिन्स गर्न सके फर्कन सक्छन ।’
माथिल्लो मुस्ताङका मात्र होईन, मुस्ताङको तल्लो भेगका पनि अधिकांश मतदाता पोखरा, काठमाण्डौ लगाएका शहरमा बस्छन । मुस्ताङका मतदाता भएपनि उनीहरु सहरमा ब्यवसाय गरी बस्छन । निर्वाचनका वेला उम्मेदवारले ब्यवस्था गरेका गाडीमा गाउँ फर्कन्छन । उम्मेदवारकालगी शहरका मतदाता महंगा तर निर्णायक हुन्छन ।
एक मात्र निर्वाचन क्षेत्र रहेको मुस्ताङको उपल्लो भेगमा पर्ने लोमन्थाङ र लो–घेकर दामोदर कुण्ड गाउँपालिका प्रदेश निर्वाचन क्षेत्र १ र तल्लो भेगमा पर्ने थासाङ, घरपझोङ र वारागुङ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिका प्रदेश निर्वाचन क्षेत्र २ मा पर्छन । खेती थन्क्याउने र पर्यटन सिजन भएकोले तल्लो भेगका मतदाता भने अझै बेंसी भरेका छैनन ।
जिल्ला निर्वाचन कार्यालय मुस्ताङका अनुसार १० हजार ९ सय ५७ जना मतदाता रहेका छन । स्थानीय निर्वाचनपछि ४ सय ७२ जना मतदाता थपिएका छन ।
मुस्ताङमा ३८ वटा मतदात केन्द्र रहेका छन । त्यसमध्य सवैभन्दा कम वारागुङ मुक्तिक्षेत्र गापा अन्र्तरगत समर आधारभुत विद्यालय मतदान केनद्रमा ३४ जना र सवैभन्दाबढी थासाङ गापाको जनआदर्श मावि कोवाङमा ६ सय ४० जना मतदाता रहेका छन । मुस्ताङको सवैभन्दा दुर्गम सम्जोङ मतदान केन्द्रमा ६१ र साङतामा ३५ जना मात्र मतदाता रहेको जिल्ला निर्वाचन कार्यालयका प्रमुख मदन अर्यालले बताए ।