स्थानीय तहमा छैन, आपतकालिन नदी नियन्त्रण/पहिरो रोकथाम कार्यक्रम

वर्षको मनुसन भित्रिएसँगै भएको अविरल भारी/अतिभारी वर्षापछि कालीगण्डकी नदीमा आएको बाढीले तटिय क्षेत्रमा कटान सुरु गरेसँगै सदरमुकाम बेनी, प्रमुख पर्यटकीय स्थल तातोपानी समेतका वस्ती उच्च जोखिममा परेका छन ।
आपतकालिन नदी नियन्त्रण र आपतकालिन पहिरो रोकथाम सम्बन्धी कुनै कार्यक्रम नहुँदा नदीले वस्ती कटान गरेको र पहिरोले घर भत्काएको हेरेर वस्नु वाहेक विकल्प देखिएको छ ।
धमाधम नदीले वस्ती कटान गरिरहेको र पहिरोले घर बगाउने अवस्थामा तत्काल नदीको धार रोक्न वा पहिरो रोक्न ग्याभिन जाली राख्नु पर्ने हुन्छ तर जिल्लाका स्थानीय, प्रदेश र संघिय सरकारका निकायले जोहो नगर्दा वेकम्मा भएका छन ।
निर्माणाधिन बेनी–जोमसोम–कोरला सडक आयोजनाले सडकले विस्तार गर्ने क्रममा भैरहेको तटवन्ध भत्काई नयाँ निर्माण ढिलाई गर्दा संसारकै गहिरो अन्धगल्छीमा अवस्थित पर्यटकीय वजार तातोपानी कालीण्डकीले कटान गर्न थालेको छ ।
निर्माणाधिन तटवन्ध भत्काउँदै नदीले तातोपानीदेखी नागढुङ्गासम्मको करिव ३ सयमिटर बेनी–जोमसोम सडक कटान गरी वस्ती पस्न थालेको हो ।
‘प्रहरी नै असुरक्षित छ । बाढीको कटानको पहिलो जोखिममा तातोपानी स्थित सीमा प्रहरी चौकी छ । पानी पऱ्यो भने हातहतियार, गोलीगठ्ठा र महत्वपूर्ण कागजपत्र लगेर ब्यक्तिको घरमा सुरक्षित गर्छौं’ जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमख प्रहरी नायव उपरिक्षक श्यामकुमार राईले भने, ‘ठेकदारलाई काममा लगाउन राज्य असफल छ । ठेकदारले तटवन्ध नलगाउँदा यही ठाउँमा गत वर्ष पनि कटान गऱ्यो, यो वर्ष पनि वितण्डा सुरु गरेको छ ।’
त्यसैगरी बाढीपहिरोको उच्च जोखिमयुक्त सदरमुकाममध्य एक, बेनीबजार संरक्षण गर्न लगाईएको तटवन्धलाई कालीगण्डकी नदीको बाढीले भत्काउन थालेको छ ।
कालीगण्डकीको बाढीले बेनीको कालिपुल स्थित मुस्ताङ वसपार्क छेउमा करिव ३० मिटर तटवन्धी आधा खसालेको छ । त्यसैगरी बेनीको क्षत्री समाजको कार्यालय मुनी लगाईएको ग्याभिनको तटवन्ध भत्काएर कटान सुरु गरेको छ ।
‘जिल्लामा आपतकालिन नदी नियन्त्रण सम्बन्धी कुनै कार्यक्रम र कार्यालय छैनन । यहाँका म्याग्दी र कालीगण्डकी समेतका नदी नियन्त्रणको काम गर्ने निकाय भनेको पोखरा स्थित रुपाताल संरक्षण कार्यालय हो, उस्ले कुनै कार्यक्रम र बजेट नभएको भनि पन्छन्छ’ प्रमुख जिल्ला अधिकारी गणेशबहादुर अधिकारीले निरिहता पोखे । प्रजिअ अधिकारीले भने, ‘मनसुनजन्य विपदको उच्च जोखिममा रहेको सदरमुकाम भनेर बजेटमा उल्लेख हुन्छ । तर ब्यवहारमा कि गाउँपालिकाको क्षमताले रोक्न सकिएला नत्र भगवान भरोसा छ ।’
त्यस्तै धौलागिरी हिमालबाट झर्ने म्याग्दी खोलाले पश्चिम मालिका गाउँपालिका केन्द्र रहेको दोस्रो ठूलो ब्यापारिक बजार दरवाङ बजार कटान थालेको छ । बजार संरक्षण गर्न लगाईएको तटवन्ध भत्काएर बाढीले कटान थालेको मालिका गापा, ६ दरवाङका वडाध्यक्ष सन्तोष सुवेदीले बताए ।