ठिनी
, मुस्ताङमुस्ताङ सदरमुकाम जोमसोमको सिरानमा अवस्थित सानो
, झुरुप्प परेको परम्परागत शेलीको वस्ती ठिनी गाउँ
, थकाली जातीको आदीभुमि हो ।ठिनी गाउँ आफैमा थकाली जातिको सभ्यता र संस्कृति अध्ययन गर्ने एउटा खुल्ला संग्राहलय हो । गाउँमा थकाली जातिको जीवनशैली
, संस्कृति र इतिहाँस झल्काउने थकाली संग्राहलय खुलेको छ ।

हरेक दिन विहान सूर्य उदाउने र साँझ अस्ताउने निरन्तर क्रमले युग फेरियो । युगले सामाजिक
, आर्थिक
, धार्मिक
, साँस्कृतिक संस्कार र संस्कृति आफु अनुकुल बनाउँदै लग्यो । पूर्खाले भोगेको दैनिक रितीथिती
, धर्म
, संस्कार र संस्कृति भावी पुस्तालाई पनि बुझाउन पूर्खाको चिनो बुटुले र संरक्षण गर्न
‘ठिनी थकाली संग्राहलय
’ खोलेका हुन । संग्राहलयमा बाहृय तथा आन्तरिक पर्यटकको आकर्षण बढ्दै गएको छ ।
‘परम्परागत संस्कृति लोपउन्मुख छ । पुर्खाका चिनोहरु जोगाउने प्रयत्न गरेका हौं
’ ठिनीगाउँ थकाली समाजका सदस्य रिाजन थकालीले भने
, ‘थकाली जातिको सभ्यता नै ठिनी गाउँबाट विस्तार भएको हो त्यसैले थकाली सभ्यतामा चासो राख्नेकालागी पनि संग्राहलय आकर्षणको केन्द्र हो ।
’भावी सन्ततीलाई पुर्खाको चिनो चिनाउने उद्देश्यले स्थापना गरिएको थकाली जातिका महिला
, पुरुष तथा धार्मिक गुरुले जन्मदेखी मृत्यु संस्कारसम्म प्रयोग गर्ने भांडावर्तन
, लत्ताकपडा
, गरगहना
, कृषी
, पशुपालन
, हातहतियार समेतका विभिन्न सामाग्रीलाई संग्रह गरिएको छ ।संग्राहलयमा ६ सय बर्ष अघि तत्कालिन थकाली राजा थोकर चेनले पर्वत राज्यसँगको अन्तिम लडाई गर्दा प्रयोग गरेका बन्दुकहरु समेत राखिएका छन । ठिनी गाउँमा नेपालकै पहिलो थकाली जातिको होमस्टे पनि चलाईएको छ । गाउँमा आएका पर्यटकलाई संग्राहलय निःशुल्क हेर्ने सुविधा छ ।

संग्राहलयमा छुट्टै सांस्कृतिक हल समेत निर्माण गरिएको छ । थकाली साँस्कृतिक हलमा थकाली जातिय भेषभुषा र भाषाका गीतसँगीतमा पाहुनालाई स्वागत गर्ने
, जन्म
–मृत्यु
, विवाह
, छेवर आदी संस्कारका सामुहिक कार्य सम्पन्न गर्ने गरिएको छ ।घरपझोङ गाउँपालिका
, ५ मा पर्ने ठिनी गाउँका सवै घर परम्परागत मुस्ताङ्गी शैली र सभ्यता नछोडेका माटोले छाएका मुण्डे छन । हिउँ र पानीले माटोको छाना छेउबाट खोलेर चुहिने नहोस भनेर राखिएको दाउरा कालन्तरमा मुस्ताङ्गको तल्लो भेग (थाकखोला)को संस्कृति बनेको हो ।
‘ठिनी थकाली संग्राहलय थकाली सभ्यता संरक्षण गरिनुकासाथै थकाली संस्कृति बुझ्ने थलो मात्र होईन
, यो स्थानिय महिला समुह र ठिनी सामुदायीक होमस्टे सञ्चालनमा पनी महत्वपूर्ण योगदान पुर्याएको छ
’ ठिनी थकाली होमस्टेकी सचिव जुमा थकालीले भनिन
, ‘ठिनी आएका पाहुनालाई थकाली सभ्यता देखाउने र स्वागत सत्कार गर्ने गतिलो थलो पनि हो ।
’
ठिनीमा संग्राहलयबाहेक हिउँचितुवा गुफा
, ढुम्बाताल
, कुछपतेरेङ्गा गुम्बा र घरपझोङ किल्ला थप आकर्षण हुन । स्थानिय घरपझोङ्ग गाउँपालिकाले पनि ठिनी गाउँलाई पर्यटकीय वस्तीको रुपमा पहिचान
, प्रर्वदन र संरक्षणमा लागेको छ । ठिनी तिलिचो ताल उक्लने पदमार्गमा पर्छ ।